زۆرجار کارە سۆزدارەکان لە گەراجێکەوە دەست پێدەکەن. پیتەر ئۆرینسکی ٣٤ ساڵ لەمەوبەر یەکەم قەرەوێڵەی سەرەوەی منداڵانی بۆ فێلیکسی کوڕەکەی پەرەپێدا و دروستی کرد. گرنگییەکی زۆری بە کەرەستەی سروشتی و ئاستێکی بەرزی سەلامەتی و کاری پاک و نەرمی بۆ بەکارهێنانی درێژخایەن دەدا. سیستەمی جێگەی نوستن کە بە باشی بیری لێکرایەوە و گۆڕدرابوو ئەوەندە پێشوازییەکی باشی لێکرا کە بەدرێژایی ساڵان بزنسی سەرکەوتووی خێزانیی Billi-Bolli لەگەڵ وەرشەی دارتاشییەکەی لە ڕۆژهەڵاتی میونشن سەریهەڵدا. لە ڕێگەی ئاڵوگۆڕی چڕ لەگەڵ کڕیاران، Billi-Bolli بەردەوام پەرە بە کۆمەڵێک مۆبیلیاتی منداڵان دەدات. چونکە دایک و باوکی ڕازی و منداڵی دڵخۆش پاڵنەرمانن. زیاتر دەربارەی ئێمە...
ئێمە و کڕیارەکانمان زۆر باشتر لە زۆر کەس لە ناوچەکانی تری جیهان کار دەکەین. منداڵان بە تایبەتی کاریگەری شەڕ و کارەساتەکانی دیکەیان لەسەرە. ئێمە نامانەوێت چاومان لێ دوور بخەینەوە، دەمانەوێت خۆمان تێوەگلاوین. هەر بۆیە ئێمە بە یەکەوە پشتگیری لە پڕۆژە جیاوازەکانی پەیوەست بە منداڵان دەکەین کە بەپەلە پێویستیان بە یارمەتی هەیە. تەنانەت ئەگەر نەتوانین کێشەکان چارەسەر بکەین: هێشتا کەمێک یارمەتیدەرە و هۆشیاری بەئاگا دەهێڵێتەوە. هیوادارین ئێوەش بە هەمان شێوە بیبینن.
تا ئێستا بە گشتی ١٧٠ هەزار یۆرۆمان بەخشیوە. لە خوارەوە زانیاری دەربارەی ئەو پڕۆژە تاکەکەسیانە دەبینیتەوە کە ئێمە پشتگیریان دەکەین.
ئێمە ئەندامێکی پاڵپشتی ڕێکخراوی هاوکاری منداڵانی یونیسێفین. ببە بە سپۆنسەری یونیسێف بۆ باشترکردنی جیهان بۆ منداڵان بە بەشدارییەکی بەردەوام.
ئۆئەفریقا لە ئۆکتۆبەری ٢٠٠٢ لە غانا دامەزراوە بە ئامانجی پشتگیریکردنی منداڵانی بێ باوک و منداڵانی لاواز لە غانا. سەرەتا کارەکە بە پلەی یەکەم پێکهاتبوو لە باشترکردنی بارودۆخی ژیان لە خانەی هەتیوەکاندا؛ بەڵام ئەمڕۆ دەزانین: 90%ی ئەو 4500 منداڵەی لە غانا لە خانەی هەتیوەکاندا دەژین، هەندێکجار لەژێر بارودۆخێکی کارەساتباردا دەژین، هەتیو نین! ئەوان لە خانەی هەتیوەکاندا دەژین، چونکە خێزانە هەژارەکان ئەمە بە تاکە ڕێگە بۆ دڵنیابوون لە مانەوەی منداڵەکانیان دەبینن. لە ڕوانگەی OA، پابەندبوونی بەردەوام بە خۆشگوزەرانی منداڵان لە غانا تەنها دەتوانێت لە پشتگیریکردنی خێزانەکان و کۆمەڵگاکانی گوندەکان پێکبێت بۆ ئەوەی منداڵەکان چانسی گەورەبوونیان هەبێت لە خێزانەکانیاندا. بۆیە کۆمپانیای OA ئەمڕۆ کارەکانی لەسەر یەکخستنەوەی منداڵان و پشتگیریکردنی خێزانەکانیان چڕ دەکاتەوە. جگە لەوەش ئۆئا گوندی منداڵانی خۆی لە ئایەنیا بەڕێوەدەبات بۆ ئەو منداڵانە کە بەهۆی چارەنووسی کەسییەوە ناتوانن بگەڕێنەوە ناو خێزانەکەیان.
www.oafrica.org/de/ .
هەموو منداڵێک مافی خوێندنی هەیە. بەڵام لە ئەفریقای ژێر سەحرا، نزیکەی یەک لە سێ منداڵ هێشتا ناچێتە قوتابخانە. زۆرێک لە خێزانەکان زۆر هەژارن و ناتوانن پارەی پێداویستییەکانی قوتابخانە بۆ منداڵەکانیان بدەن. زۆرجار قوتابخانەکان بە تایبەت لە ناوچە گوندنشینەکان قەرەباڵغن، ئامێری کەمیان هەیە یان بە سادەیی زۆر دوورن. وە کەمی مامۆستای شارەزا هەیە. پەتای ئایدز دۆخەکە خراپتر دەکات. بۆیە یونیسێف، دامەزراوەی نیلسۆن ماندێلا و کۆمەڵەی هامبۆرگ بۆ بەرەوپێشبردنی دیموکراسی و یاسای نێودەوڵەتی هەڵمەتی "قوتابخانەکان بۆ ئەفریقا"یان دەستپێکردووە. ئامانج لێی دەستەبەرکردنی خوێندنی بنەڕەتی باش بۆ منداڵانە لە کۆی گشتی یازدە وڵاتی ئەفریقا. یونیسێف پشتگیری لە دروستکردنی پۆلی زیادە دەکات و کەرەستەی قوتابخانە دابین دەکات و مامۆستایان ڕادەهێنێت. ئامانج لێی ئەوەیە کە هەموو قوتابخانەکان ببنە "دۆستی منداڵان".
www.unicef.de/schulen-fuer-afrika/11774
پاڵانگاڤانو لە باشووری تانزانیا کۆمەڵگەی هاوبەشی کەنیسەی ئینجیلی شارۆچکەی دراوسێمان مارکت شوابنە، بە بنەمای بەخشینی یەکتر و وەرگرتن و فێربوون لە یەکتر. تانزانیا یەکێکە لە هەژارترین وڵاتانی جیهان، بۆیە کۆمەڵگاکە لە زۆر ڕووەوە پاڵپشتی دەکرێت: هۆشیاری ئایدز دابین دەکرێت، کرێی خوێندن دابین دەکرێت و ڕاهێنان پشتگیری دەکرێت؛ قوتابیان بە کەرەستەی قوتابخانە پشتگیری دەکرێن، باخچەی ساوایان دروست دەکرێن، کاڵای وەک جل و بەرگ، ئامرازەکانی گواستنەوە، ئامێر، کەرەستە یان ئامێرەکان کۆدەکرێنەوە و بەپێی پێویست دەنێردرێت بۆ تانزانیا.
www.marktschwaben-evangelisch.de/partnerschaft/palangavanu.html
لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ئەفریقا وەک ماداگاسکار، باشووری سودان، ئەسیوپیا، سۆماڵ و نەیجیریا، ملیۆنان کەس بەدخۆراکییان هەیە. لە هەندێک ناوچەدا لە هەر سێ منداڵ یەکێکیان مەترسی مردنی لەسەرە. وشکەساڵی زۆر – نەتەوە یەکگرتووەکان بە "یەکێک لە خراپترین وشکەساڵی لە ماوەی ٦٠ ساڵدا" ناوی برد - بەرزبوونەوەی نرخی خۆراک و دەیان ساڵ شەڕی چەکداری دۆخی قۆڕنی ئەفریقای لە ساڵی ٢٠١١دا پەرەپێدا. ستافی یونیسێف لە شوێنەکەدا باس لەوە دەکەن کە منداڵان چیمەن و گەڵا و دار دەخۆن چونکە زۆر برسی بوون. گرنگی هاوکارییەکانی یونیسێف لەنێو شتەکانی تردا، دابینکردنی خێرای منداڵانی بەدخۆراکی توند بوو بە خۆراک و دەرمانی تەواوکەری چارەسەری و هەروەها دابینکردنی ئاوی پاکی خواردنەوە و پێداویستی پاکوخاوێنی بۆ خێزانەکان. یارمەتییەکان بە شێوەیەکی سەرەکی لە ڕێگەی تۆڕێک لە ڕێکخراوە هاوبەشە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان ڕێکخراوە.
www.unicef.de/informieren/projekte/satzbereich-110796/برسییەتی-111210/برسییەتی-لە-ئەفریقا/135392
ئامانجی کۆمەڵەی قازانج نەویست کەمکردنەوەی هەژاری و پێویستییە لە "جیهانی سێیەم"دا، بە گرنگیدان بە هیندستان. بە پاڵپشتیکردنی منداڵانی کەمدەرامەت و گەنجان و گەنجانی پێگەیشتوو بە ڕاهێنانەکانیان، دەیەوێت بەشداری بکات لە باشترکردنی دۆخی کۆمەڵایەتییان و بەو هۆیەوە داهاتوویەکی دڵنیا بە کار و داهاتەوە کارا بکات.
schritt-fuer-schritt-ev.de
کاپ ئانامور لە سەرانسەری جیهاندا هاوکاری مرۆیی پێشکەش دەکات، تەنانەت لەو شوێنانەی کە لە مێژە بەرژەوەندی میدیاکان کەم بووەتەوە. گرنگی بە چاودێری پزیشکی و دەستڕاگەیشتن بە خوێندن دەدرێت. لە ناوچە شەڕ و قەیرانەکاندا، پێکهاتە دروست دەکرێت کە بۆ هەمیشەیی ژیانی کەسانی پێویست باشتر دەکات: لە ڕێگەی چاککردنەوە و دروستکردنی نەخۆشخانە و قوتابخانەکان، ڕاهێنان و پەروەردەی زیاتری کارمەندانی ناوخۆیی، هەروەها دابینکردنی کەرەستەی بیناسازی و پێداویستی فریاگوزاری و دەرمان.
cap-anamur.org/ هیوادارم بە هیوای خواستن
ئۆتجیناهۆ دەستی بە هاوبەشی قوتابخانە کردووە لە نێوان قوتابخانەی ئۆتنهۆفێنی سەرەتایی و قوتابخانەی مۆروکوتۆی سەرەتایی لە نامیبیا. ئامانج لێی پشتگیریکردنی قوتابخانەی ئەفریقییە بەپێی دروشمی "پەروەردە وەک ماتۆڕێک بۆ داهاتوویەکی باشتر". بەخشینەکان بتوانرێت کەلوپەلی قوتابخانە و پێڵاو و جل و بەرگ بکڕدرێت. دامەزراوە تەندروستییەکان چاککرانەوە. دروستکردنی سیاجێکی پارێزەر لە دژی ئاژەڵە کێوییەکان بەدیهات. گەیاندنی میوە بە بەردەوامی خۆراکی یەکلایەنە (شۆربای گەنمەشامی) باشتر دەکات. پڕۆژەکانی تر بریتین لە دروستکردنی بیرێک و دروستکردنی شوێنی نانخواردنی داپۆشراو بۆ منداڵانی قوتابخانە. هەروەها هاوڕێیەتی قەڵەم و ئاڵوگۆڕکردن لەگەڵ خوێندکارانی هەردوو قوتابخانەکە گرنگە. تێڕوانینێک بۆ کولتوری یەکتر لە هەمان کاتدا پەروەردەیی و ورووژێنەرە.
www.outjenaho.com
ڕێکخراوی Heartkids e.V. ڕێکخراوێکی قازانج نەویستە کە پشتگیرییەکانی بە پلەی یەکەم لەسەر منداڵان و گەنجانی باشووری هیندستانە. مەبەست لەم کۆمەڵەیە پاڵپشتیکردنی ئەو کەسانەیە کە پێویستیانە کە لە ڕووی کۆمەڵایەتییەوە بێبەشن، بۆ نموونە بەهۆی کەمئەندامی، نەخۆشی، مردنی ئەندامانی خێزان، بێ ماڵ و حاڵ یان سەختی دارایی. دامەزرێنەری کۆمەڵەکە جودیس ڕێتز: “ئەوە خۆشەویستی بۆ خەڵکە کە پشتگیری لە کارەکانمان دەکات - خۆشەویستی لە دەرەوەی ڕەنگی پێست، کاست یان ئایینێکی دیاریکراو. لەم خۆشەویستییەشەوە بەزەیییەکی زۆر سروشتی بۆ هەژارترین هەژاران سەرهەڵدەدات، کە زۆرجار بوونێک لە شەقامەکانی هیندستاندا دەخەنە ڕوو کە تەنانەت ناتوانرێت لە ئەوروپادا دەست بە خەیاڵ بکرێت.”
www.heartkids.de
خانەی هەتیوەکان لە میکیندانی (باشووری ڕۆژهەڵاتی کینیا) یەکەم پڕۆژەی “خێزانی باوباب” بوو. بوو بە خێزانێکی نوێ بۆ ٣١ کوڕ کە زۆربەیان هەتیو و منداڵی سەر شەقام بوون. ئەم منداڵانە ئێستا لەگەڵ توێژەرانی کۆمەڵایەتی کینیا لە “ماڵی منداڵانی باوباب” دەژین و دەچنە قوتابخانە بۆ ئەوەی بتوانن سەیری داهاتوویەکی سەربەخۆ بکەن.
www.baobabfamily.org
لە مۆزەمبیق، بەزەحمەت خێزانێک لە ئایدز ڕزگاریان دەبێت: نزیکەی لە هەر شەش مۆزەمبیکییەک کە تەمەنیان لە نێوان ١٥ بۆ ٤٩ ساڵدایە، یەکێکیان تووشی ئایدز بووە، واتە یەک ملیۆن و نیو کەس. تا ئێستا زیاتر لە 500 هەزار منداڵ بەهۆی نەخۆشی ئایدزەوە دایک یان هەردوو دایک و باوکیان لەدەستداوە. وە ساڵانە ٣٥ هەزار منداڵی تازە لەدایکبوو بە ئایدز لەدایک دەبن. یونیسێف پشتگیری کۆمەڵگاکان دەکات بۆ ئەوەی بتوانن چاودێری ئەو منداڵە هەتیوانەی زۆر بکەن. هەروەها یونیسێف یارمەتی باشترکردنی چاودێری پزیشکی دەدات بۆ منداڵانی تووشبوو بە ئایدز و ڕێگریکردن لە گواستنەوەی ڤایرۆسەکە بۆ منداڵانی تازەلەدایکبوو. هەروەها پاڵپشتی پەروەردە بۆ گەنجان دەکرێت.
www.unicef.de
جارێکی دیکەش خەڵکی هایتی بە توندی بەرکەوت: زریانی ماتیۆ وەک بوومەلەرزەکەی ساڵی ٢٠١٠ تا لەسەدا ٩٠ی هەموو خانووبەرەی هایتی لەناوبرد. بەزەحمەت هیچ خانوویەک ماوە کە سەقفیان هەبێت، زۆرێک لە کوخەکان بە سادەیی فڕێدراون. بڕێکی زۆر ئاو وا دەکات هەموو ئەو شتانەی کە دەمێننەوە بەکارنەهێنرێن. ئێمە چێکێکمان پێشکەش بە گروپی یونیسێف میونشن کرد بۆ پشتگیریکردنی ڕێکخراوەکە لە ئاوەدانکردنەوە لە هایتی.
www.unicef.de/informieren/aktuelles/presse/2016/هوریکان-ماتیۆ/124186
ئەو بوومەلەرزەیە لە ٢٥ی نیسانی ٢٠١٥ ڕوویداوە، بە خراپترین بوومەلەرزە دادەنرێت لە ماوەی ٨٠ ساڵی ڕابردوودا لە ناوچەکەدا. دەسەڵاتداران گریمانە دەکەن کە زیاتر لە ١٠ هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە. خراپترین ناوچەی زیانلێکەوتوو دۆڵی کاتماندۆ و دۆڵەکانی نزیکە، کە خەڵکێکی زۆر لە ژێر داروپەردووی خانووە ڕووخاوەکان یان لە ژێر بەفربارینی داروپەردوودا نێژراون. خەڵکێکی زۆر بێ ماڵ و حاڵ بوون و نەبوونی شوێنی حەوانەوە و خواردن و ئاوی خواردنەوە و هاوکاری پزیشکی هەیە. ڕێکخراوە ناحکومییەکانی فریاگوزاری لە ئەڵمانیاوە هاوکاری بەپەلەیان بۆ ناوچەی کارەساتبار نارد.
de.wikipedia.org/wiki/ئەردبێبن_لە_نیپاڵ_2015
قوتابخانەی زیگیرا سەرەتایی قوتابخانەیەکی سەرەتاییە لە ناوەڕاستی دارستانی کینیا لە نزیک ئوکوندا لە نزیک مۆمباسا. لەلایەن کەسانی پابەند لە پالاتینات و سەرتاسەری ئەڵمانیاوە دروستکرا و پشتگیری لێکرا. چەند کوخێک لەناو دارستانەکەدا بناغەی بارودۆخی فێربوونی قبوڵکراویان دانا. بەپێی دروشمی "یارمەتیدان بۆ خۆبەخشین"، کۆمەڵەی Studentenhilfe Kenya Direkt e.V کاردەکات بۆ دڵنیابوون لەوەی کە ئەو خێزانانەی کە زۆرینەیان لەسەر کشتوکاڵی بژێوی ژیان دەژین، دەرفەتی ئەوەیان هەیە لە داهاتوودا بژێوی ژیانیان دابین بکەن بە دەستڕاگەیشتن بە بازاڕی کار لە ڕێگەی پەروەردەوە.
www.schuelerhilfe-kenia-direkt-ev.de
ئەمە کابوسێکە بۆ منداڵەکان و خێزانەکانیان لە فلیپین: یەکێک لە خراپترین گەردەلوولەکان تا ئێستا زێدی خۆیان وێران کردووە و خەڵکەکەی لە دۆخێکی نائومێددا جێهێشتووە. زۆرێک لە وێنەکان تسونامی ساڵی ٢٠٠٤ دەهێنێتەوە یاد نزیکەی شەش ملیۆن منداڵ بەهۆی کەمی خۆراک و بێ ماڵ و حاڵ و کەمی ئاوەوە کاریگەرییان لەسەرە.
www.unicef.de/فیلیپین
بۆ نموونە بازنەی یارمەتیدەرانی پەنابەری لە شارۆچکەکەمان، ماڵی ڕۆناڵد ماکدۆناڵد لە میونشن، ماڵی منداڵانی ئاتمڕایچ یان ساڵنامەی هاتنی بۆ کارە باشەکانی سودۆش زایتونگ.
